Güzel Konya’nın güzel olmayan havası

Değerli Okuyucular,

2011 yılının Aralık ayının içerisinde Seydişehir üzerinden Antalya’ya bir toplantı için gitmiş ve sonrasında da aynı yoldan Konya’ya dönmüştüm. Her şey oldukça güzeldi ama dönüş yolunda Konya’ya yaklaşırken gördüğüm manzara karşısında hayretler içerisinde kalmıştım. Saat 14.00 civarlarıydı ve mevsim kış olmasına rağmen hava oldukça açık ve güneşliydi. Ovaya göz alabildiğince yayılmış bir vaziyetteki güzel Konya’nın üzerini koyu gri ile kahverengi arasında değişik renk tonlarındaki bir tabaka kaplamıştı. Bu tabaka o kadar yoğundu ki şehrin uzak kısımları görülemiyordu bile. Hava kirliliğinin böylesine açık ve güneşli bir havada bile bu kadar yoğun bir biçimde olmasını görmek beni daha da endişelendirdi. Çünkü havanın iyi olduğu zamanlarda ısınmak amacıyla katı yakıt tüketimi az olacak bu surette de havanın kirlenme ihtimali daha da azalacaktır. Tam tersi bir durum olduğunu görünce bu hali başkalarına da göstermek için araç içerisinden fotoğraflar çekmeye çalıştım. Bu fotoğraflardan bazılarını bu yazıyla birlikte paylaşacağım. Umarım durumun ehemmiyetini gösterebilmiş olurum.  

Hava kirlenmesinin tanımını kısaca: "Havanın doğal yapısında bulunan esas maddelerin yüzde miktarlarının değişmesi veya yapısına yabancı maddelerin girmesi sonucu insan sağlığını ve huzurunu bozan hayvan, bitki ve eşyaya zarar verecek derecede kirlenmiş olan havadır " şeklinde yapabiliriz. (1)

Hava kirliliğinin birbirinden farklı ve değişik kaynakları vardır. Plansız kentleşme ve yeşil bitki örtüsünün azlığı, nem oranı, basınç, sıcaklık, konum, topografik yapı, endüstrileşme, rüzgâr, yağış, ısınma ve ulaşım amaçlı yakıtların kullanımı vb. bu kaynaklardan sayılabilir. Hava kirliliğini etkileyen faktörlerin en önemlisini ısınma ve ulaşım amacı ile kullanılan yakıtların kalitesi teşkil etmektedir.

İnsan sağlığını etkileyen havadaki kirletici maddeler içinde yer alan ve hava kirliliği ölçümlerinde değerlendirilen Sülfürdioksit(SO₂₎ ve Asılı Partiküler Maddelerin(PM) etkileri ayrı ayrı gözden geçirilmektedir. Tüm kirleticilerde olduğu gibi bunların sebep olacakları sorunun ciddiyeti kişilerin bu maddelere hangi miktarda ve ne kadar süre ile maruz kalmalarına bağlı olacaktır.

Hava kirliliğinin toplum sağlığı ile ilişkisini değerlendirirken bu kirleticilerin doğrudan doğruya insan sağlığına etkilerinin yanında içme ve sulama suyu kaynaklarına, bitki örtüsüne verdikleri zararı da göz önüne almak gerekir. Bitki örtüsünün zarar görmesi, gıda olarak tüketilen bitkilerde birtakım kirleticilerin birikmesi ve dolaylı olarak bunları tüketenlerde toksik etki oluşturabilecek düzeye ulaşması uzun süreler alabilmekte ama ağır sonuçlar doğurabilmektedir.

Bebekler ve gelişme çağındaki çocuklar, gebe ve emzikli kadınlar, yaşlılar, kronik solunum ve dolaşım sistemi hastalığı olanlar, endüstriyel işletmelerde çalışanlar, sigara kullananlar, düşük sosyo-ekonomik grup içinde yer alanlar hava kirliliğine bağlı risk grupları içerisindedir.(2)

Havadaki kirleticilerin sağlığa etkileri şu şekilde sıralanabilir: (3)

·         Solunum fonksiyonlarında bozulma
·         Solunum sistemi hastalıklarında artış
·         Kronik solunum sistemi hastalığı olan kişilerin hastalıklarının alevlenmesinde artış
·         Kronik kalp hastalığı olan kişilerin hastalıklarının alevlenmesinde artış
·         Kanser insidansında(4) artış
·         Erken ölüm insidansında artış

Konya il merkezinde özellikle akşamları hava kirliliği fazlasıyla hissedilmektedir. Bazı bölgelerde mesela Nalçacı Caddesinde bu öylesine belirgindir ki kömür dumanının neden olduğu kirlilik hemen anlaşılmaktadır. Konya’da doğalgaz olmasına rağmen hala ısrarla kalorifer sistemlerinde katı yakıt kullanılmasını anlayabilmiş değilim. Tamam diyelim ki insanlar katı yakıt kullanmakta ısrar ediyorlar o zaman bu katı yakıtın yanması ile oluşan ve havayı kirleten başta karbon olmak üzere diğer zararlı maddeleri tutacak veya azaltacak filtre sistemlerini neden kullanmazlar? Konya İl Mahalli Çevre Kurulunun 15/03/2011 tarih ve 2011/03 sayılı kararı ile bazı mahallelerde merkezi sistem katı yakıtla ısıtılan binaların bacalarında filtre sistemi uygulanması zorunlu hale getirilmiştir.(5) Bu karara istinaden Konya Büyükşehir Belediyesinin yaptıklarını internet sitesinde gördüm ama ne yazık ki hava kirliliği hala devam etmektedir. Anlaşılan odur ki Büyükşehir Belediyesince 15 Eylül 2011 tarihine kadar sistem dönüşümlerinin yapılması için verilen süre içerisinde sistemlerini düzeltmeyen katı yakıtla ısıtılan yerler bulunmaktadır. Konya Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığının kontrollerini sıklaştırarak havamızı pervasızca kirletenlere karşı mevzuatına uygun yaptırımlarda bulunması gerektiğini düşünüyorum.

Güzel Konya’nın havası da Konya’ya yakışır güzellikte olmalıdır.

Selam ve saygılarımla…

1- Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi -
    http://www.rshm.saglik.gov.tr/hki/pdf/hava.pdf
2- Türk Tabipleri Birliği - http://www.ttb.org.tr/
3- Türk Tabipleri Birliği - http://www.ttb.org.tr/ 
4-  İnsidans: Belirli bir nüfusta belirli bir zaman dilimi içerisinde belirli bir hastalık veya hastalıkların yeni olgularının sayısını
5-  Konya Büyükşehir Belediyesi - http://konya.bel.tr/sayfadetay.php?sayfaID=375